Yok Olma Tehlikesindeki Türkiye Nogaycası: Belgeleme ve Konuşur Tutum Araştırması

Diller, kişiler arasında iletişimi sağlamanın ötesinde konuşurlarının kültürel kimliklerinin korunması, bu kimliğin kuşaktan kuşağa aktarılması açısından da çok önemlidir. Çeşitli bilimsel çalışmaların tespitine göre şu an dünya üzerinde irili ufaklı toplumlar tarafından 7000 civarında dil konuşulmaktadır. Bu dillerin büyük bir kısmının yakın/uzak gelecekte yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu alan çalışanlarınca kabul edilmektedir. Ana dili konuşurlarınca zaman içinde farklı sebeplerle gittikçe daha az tercih edilen bu dillere ‘tehlikedeki diller’ denmektedir. Genellikle bu nitelikteki diller son konuşuru öldüğü gün artık ‘ölü dil’ olarak diller tarihindeki ömrünü tamamlamaktadır.

Nogayca, UNESCO tarafından tehlikedeki diller kapsamında değerlendirilmekte ve definitely endangered (belirgin tehlikede) olarak derecelendirilmektedir. Kod numarası ISO 639-3 ve kısaltması nog’dur. Nogaycanın Türkiye’de konuşulan ve birkaç yüzyıllık dil etkileşimi sonucunda farklı  dilbilgisel özellikler taşıyan değişkesi Türkiye Nogaycası da, bilimsel bir kayıt olmamakla birlikte, konuşur sayısının azlığı ve dil aktarımının büyük ölçüde durmuş olması sebepleriyle ciddi biçimde risk altındadır.

Bu proje TÜBİTAK tarafından desteklenmektedir.